Tờ báo National Interest hôm 8/5 đăng tải nhận định
cho rằng, với một lực lượng đã từng nhiều lần xung trận và đang tìm cách phối hợp
với các nước khác để cùng hoạt động gần các đảo tranh chấp, Hải quân Việt Nam
cũng đã quen với những hành động táo bạo.
Việt Nam hiện đang cho thấy là họ ít có khả năng nhất
trong việc nhượng bộ Trung Quốc để thương thuyết tay đôi và từ bỏ nỗ lực tìm giải
pháp đa phương cho cuộc tranh chấp.
Tờ báo Mỹ nhận định, quan trọng hơn nhất là Việt Nam
có một con át chủ bài ở vị trí chiến lược là căn cứ hải quân Cam Ranh, được coi
là một trong những cảng nước sâu tốt nhất trong toàn bộ khu vực Đông Nam Á.
Chuyên gia Yevgen Sautin, từng nghiên cứu tại Đại Học
Quốc Gia Đài Loan và trung tâm nghiên cứu Mỹ Carnegie về hòa bình quốc tế phân
tích, giá trị chiến lược của cảng này lại được tăng cường nhờ một sân bay lân cận
có khả năng tiếp nhận các loại máy bay vận tải hạng nặng và máy bay ném bom chiến
lược.
National Interest cho rằng, nếu hải quân một cường quốc
lớn được quyền thường xuyên sử dụng Cam Ranh, lực lượng của bất kỳ nước nào
khác sẽ khó có thể độc quyền tung hoành trên Biển Đông, ngay cả khi nước đó nắm
được quyền kiểm soát hầu hết các đảo đang tranh chấp.
Ứng viên tốt nhất cho cảng Cam Ranh là...
Việt Nam hiện đang thận trọng việc ưu tiên mở cửa cảng
cho một cường quốc cụ thể. Giới chức Việt Nam đã rất nhiều lần khẳng định rằng
Việt Nam không muốn ký một thỏa thuận quân sự với bất kỳ nước nào muốn sử dụng
vịnh Cam Ranh.
Song tờ báo Mỹ cho rằng, câu chuyện có thể thay đổi nếu
tình hình Biển Đông xấu đi vì Trung Quốc ngày càng hung hăng.
Khi đó, câu hỏi đặt ra là hải quân nước nào sẽ được Việt
Nam ưu tiên mở cửa cảng Cam Ranh? Theo chuyên gia Sautin, hiện có hai ứng viên
hàng đầu là Mỹ và Nga, nhưng Mỹ được cho là nặng ký hơn.
Hiện Washington được đánh giá là một đối tác quốc
phòng quan trọng, có nhiều uy thế nhất để giúp Việt Nam chống lại đà bành trướng
của Trung Quốc trên Biển Đông, National Interest nhận xét.
Lợi ích chiến lược về việc mời Mỹ vào Cam Ranh, là sự
hiện diện của hải quân Mỹ sẽ hóa giải các lợi thế quân sự mà Trung Quốc có được
nhờ các cơ sở mà Bắc Kinh vừa xây dựng và củng cố trên Biển Đông.
Hơn ai hết, Mỹ là nước đầu tiên muốn được quay lại sử
dụng Vịnh Cam Ranh. Kể từ khi bình thường hóa quan hệ với Việt Nam vào năm
1995, quan hệ kinh tế và quốc phòng song phương đã tăng trưởng mạnh mẽ.
Mỹ cũng đã nới lỏng lệnh cấm vận vũ khí với Việt Nam
và hiện ở Mỹ, việc ủng hộ xóa bỏ hẳn lệnh cấm này đang rất mạnh mẽ.
Việc cho phép Mỹ được tiếp cận lâu dài với vịnh Cam
Ranh sẽ là một sự khẳng định mạnh mẽ tượng trưng cho mối quan hệ đồng minh nảy
nở giữa chính quyền Mỹ và Việt Nam.
Mặt khác, nếu Mỹ được tiếp cận tới Cam Ranh, nguy cơ
gây tổn hại nghiêm trọng quan hệ với Trung Quốc, và Bắc Kinh hoàn toàn có thể
dùng kinh tế để gây khó khăn cho Việt Nam.
Theo chuyên gia Sautin, quyết tâm của Mỹ can dự vào Biển
Đông chưa được rõ rệt lắm, nên vẫn còn khiến Hà Nội ngần ngại rằng cái lợi khi
mở cảng Cam Ranh đón Mỹ không lớn bằng cái hại nảy sinh.
Bao My: Washington muon quay tro lai Cam Ranh
Tàu khu trục chống ngầm cỡ lớn lớp Udaloy mang tên
Marshal Shaposhnikov dẫn đầu đội hình của Hạm đội Thái Bình Dương của Nga thăm
Cam Ranh.
Trong khi đó, theo National Interest, Nga có lẽ là nước
thể hiện mong muốn quay trở lại Cam Ranh rõ ràng nhất. Việt Nam đã thuê các
chuyên gia Nga trong lần hiện đại hóa cảng Cam Ranh gần đây. Việt Nam cũng cho
phép Nga sử dụng sân bay để tiếp nhiên liệu cho máy quân sự của Nga.
Sự hiện diện thường trực ở một căn cứ tại Việt Nam
cũng sẽ có ý nghĩa tượng trưng to lớn cho Nga, tương xứng với tham vọng lấy lại
thế ảnh hưởng sâu rộng trước đây cũng như đóng vai trò tích cực hơn trên trường
quốc tế.
Nga từ lâu đã có quan hệ tốt đẹp với Việt Nam, cả
trong lĩnh vực quân sự. Quân đội Việt Nam vẫn mua chủ yếu vũ khí từ Nga, trong
đó bao gồm 6 tàu ngầm lớp Kilo trị giá 2,6 tỉ USD gần đây. Việt Nam cũng ủng hộ
hoạt động tích cực hơn của Nga ở vịnh Cam Ranh, ngoại trừ việc sở hữu nó hoàn
toàn.